กระเพาะถือได้ว่าระบบที่ทำหน้าที่ในการย่อยอาหาร เป็นอวัยวะที่อยู่ต่อจากหลอดอาหาร ตั้งรอบ ๆ ใต้หน้าอก ส่วนบนของกระเพาะจะเชื่อมต่อกับหลอดอาหาร แล้วก็ส่วนปลายเชื่อมต่อกับลำไส้เล็ก มีลักษณะเป็นกล้ามหูรูด เพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้ของกินที่อยู่ในลำไส้เล็กห้อยกลับสู่กระเพาะได้อีก ดูดไขมัน กระเพาะทำหน้าที่หน้าที่ผลิตน้ำย่อยออกมา เพื่อย่อยของกินพวกโปรตีนแค่นั้น โดยกระเพาะจะบีบตัวให้อาหารคละเคล้ากับน้ำย่อย
รูปร่าง รวมทั้งลักษณะกระเพาะอาหาร
รูปร่าง ขนาด แล้วก็ตำแหน่งกระเพาะจะเปลี่ยนไปตามจำนวนของกินที่มีอยู่ข้างในกระเพาะ ลักษณะรูปร่างของคน รวมทั้งตำแหน่ง ของร่างกาย ตัวอย่างเช่น
1. เมื่ออยู่ในท่ายืน กระเพาะจะเขยื้อนแขวนลงต่ำ แต่ว่าแม้อยู่ในท่านอน กระเพาะจะเขยื้อนอยู่สูงมากขึ้น
2. คนอ้วนจะมีตำแหน่งของกระเพาะอยู่ตามแนวขวาง แม้กระนั้นคนซูบผอมกระเพาะจะอยู่ ตามทางยาว
3. เมื่อกระเพาะว่าง กระเพาะจะหดตัวลง ทำให้มีรูปร่างเสมือนเคียวหรือไส้กรอก ซึ่งจะมีขนาดปริมาตรราว 50 ลูกบาศก์เซนติเมตร แต่ว่าเมื่อกระเพาะได้รับของกินเข้าไป กล้ามกระเพาะก็จะขยายตัวออกเพื่อรองรับของกินให้จุได้มากขึ้น ซึ่งกระเพาะเมื่อขยายตัวจะสามารถจุของกินได้มากถึง 2,000-3,000 ลูกบาศก์เซนติเมตร หรือ 40-60 เท่า ของขนาดที่เป็นกระเพาะว่าง
หน้าที่ของกระเพาะอาหาร
รองรับอาหารที่เคลื่อนตัวมาจากหลอดอาหาร พักอาหาร และเก็บสำรองอาหารให้เข้าสู่ร่างกายได้จำนวนมาก
สร้างเมือกเคลือบผนังกระเพาะอาหารสำหรับป้องกันความเป็นกรด-ด่างที่อาจทำลายหรือย่อยผนังกล้ามเนื้อกระเพาะอาหารได้ กระเพาะอาหารเป็นอวัยวะที่ทำหน้าที่ผลักอาหารให้เคลื่อนตัวเข้าสู่ลำไส้เล็ก ด้วยการบีบตัวของกล้ามเนื้อกระเพาะอาหาร ช่วยกำจัดหรือลดจุลินทรีย์ก่อโรคที่ปนเปื้อนมากับอาหาร และทำหน้าที่สร้างฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับการทำหน้าที่ของกระเพาะอาหาร
อวัยวะต่าง ๆ ในระบบย่อยอาหารมีหน้าที่อะไรบ้าง ?
ปาก คือจุดเริ่มต้นของระบบย่อยอาหาร โดยฟันทำหน้าที่บดอาหารให้มีชิ้นเล็กลงและง่ายต่อการย่อย ส่วนน้ำลายทำหน้าที่คลุกเคล้าอาหารให้กลืนง่าย
คอหอย อาหารที่กลืนลงไปจะเดินทางผ่านคอหอยและส่งต่อไปยังหลอดอาหาร ซึ่งในระหว่างกระบวนการนี้ หลอดลมจะปิดลงเพื่อป้องกันอาหารหลุดเข้าไปยังปอด
หลอดอาหาร เป็นกล้ามเนื้อที่มีลักษณะเป็นท่อกลวงยาวเชื่อมระหว่างคอหอยกับกระเพาะอาหาร ช่วยส่งอาหารไปยังกระเพาะอาหารด้วยการหดและคลายกล้ามเนื้อเป็นจังหวะ
กระเพาะอาหาร อวัยวะลักษณะคล้ายถุงซึ่งมีผนังกล้ามเนื้อที่แข็งแรง ทำหน้าที่เป็นจุดพักอาหารและคลุกเคล้าอาหาร นอกจากนี้ ยังมีเอนไซม์ช่วยย่อยอาหารให้มีลักษณะกึ่งเหลวก่อนจะส่งต่อไปยังลำไส้เล็ก
ลำไส้เล็ก คืออวัยวะลักษณะคล้ายท่อกลวงขดไปมาในช่องท้อง มีความยาวประมาณ 20 ฟุต และเป็นบริเวณที่มีการย่อยและดูดซึมสารอาหารมากที่สุด
ลำไส้ใหญ่ อวัยวะลักษณะคล้ายท่อกลวง ยาวประมาณ 5-6 ฟุต
ลำไส้ตรง เป็นลำไส้ใหญ่ส่วนสุดท้ายที่เชื่อมต่อกับทวารหนัก
ทวารหนัก เป็นอวัยวะสุดท้ายของระบบย่อยอาหาร
กระเพาะอาหารถือว่าเป็นระบบย่อยอาหาร อยากมีระบบย่อยอาหารที่ดี ควรทำอย่างไร ?
ระบบย่อยอาหารที่ดี คือการที่อวัยวะต่าง ๆ ภายในระบบย่อยอาหารทำงานร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพ และดูดซึมสารอาหารให้ร่างกายนำไปใช้ประโยชน์ได้อย่างครบถ้วน การรับประทานอาหารที่ไม่ถูกสุขลักษณะ การติดเชื้อ ความเครียด หรือผลข้างเคียงจากยาบางชนิด อาจทำให้ระบบย่อยอาหารเกิดความผิดปกติและส่งผลกระทบต่อการดำเนินกิจกรรมในชีวิตประจำวัน
- ล้างมือด้วยสบู่ทุกครั้งหลังขับถ่าย ก่อนรับประทานอาหาร และก่อนเตรียมอาหาร เพื่อป้องกันไม่ให้เชื้อแบคทีเรียที่มือปนเปื้อนไปกับอาหาร
- ควรรับประทานอาหารเช้า กลางวัน เย็น ในเวลาที่เหมาะสม โดยพยายามรับประทานอาหารแต่ละมื้อในเวลาเดียวกันทุกวัน
- ควรรับประทานอาหารอย่างเหมาะสมกับระดับการเผาผลาญพลังงานของร่างกาย โดยคำนวณปริมาณสารอาหารและแคลอรีของอาหารแต่ละชนิดก่อนรับประทาน
- อาหารที่มีเส้นใยสูงส่งผลให้ระบบการย่อยทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งยังช่วยป้องกันและรักษาโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหารหลายชนิด
- ควรดื่มน้ำประมาณ 8 แก้ว หรือ 2 ลิตรต่อวัน น้ำจะช่วยพาของเสียไหลผ่านระบบย่อยอาหารและทำให้อุจจาระนิ่มขึ้นนอกจากนี้ เส้นใยอาหารยังต้องดูดซึมน้ำ จึงจะมีคุณสมบัติป้องกันอาการท้องผูกได้
- ควรออกกำลังกายอย่างน้อยวันละ 30 นาที เพื่อช่วยกระตุ้นการบีบตัวของอวัยวะต่าง ๆ ในระบบย่อยอาหาร ทำให้อาหารถูกย่อยเร็วขึ้น ลำไส้ใหญ่ดูดซึมน้ำในกากอาหารได้น้อยลง ส่งผลให้อุจจาระไม่แห้งและแข็ง
- ความเครียดอาจส่งผลกระทบต่อการทำงานของระบบย่อยอาหาร ซึ่งวิธีจัดการกับความเครียดสามารถทำได้หลายรูปแบบ เช่น ออกกำลังกาย นั่งสมาธิ ทำงานอดิเรกที่ชื่นชอบ
- หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่สารในบุหรี่อาจก่อให้เกิดโรคระบบทางเดินอาหารสารพัด
- หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนเนื่องจากคาเฟอีนนั้นส่งผลให้ปริมาณกรดในช่องท้องเพิ่มขึ้น
