ยาลดกรดในกระเพาะ เป็นกลุ่มยาที่ช่วยทำให้ปรับภาวะความเป็นกรดภายในกระเพาะให้มีความเป็นกลางมากขึ้น เนื่องจากว่ากระเพาะหลั่งกรดมากเกินความจำเป็น โดยใช้รักษาโรคกรดไหลย้อน บรรเทาอาการอาหารไม่ย่อย จุกแน่นลิ้นปี่ แสบร้อนกึ่งกลางหน้าอกจากกรดเกินในกระเพาะ แผลในกระเพาะ รวมทั้งโรคกระเพาะของกินอักเสบ โดยออกฤทธิ์ไวในช่วงระยะเวลาสั้น ๆ
ตัวยาอาจผสมกับส่วนประกอบอื่นที่มีคุณสมบัติเป็นด่าง เช่น อะลูมิเนียม ไฮดรอกไซด์ (Aluminium Hydroxide) แมกนีเซียม คาร์บอเนต (Magnesium Carbonate) แมกนีเซียม ไตรซิลิเกต (Magnesium Trisilicate) แคลเซียม (Calcium) หรือบางทีอาจผสมกับยาตัวอื่นอย่างไซเมทิโคน (Simethicone) ที่ช่วยสำหรับการขับลม แล้วก็แอลจิเนต (Alginates) เป็นสารเหนียวข้นป้องกันกรดจากกระเพาะไหลย้อนไปในหลอดอาหาร ก็เลยทำให้แบ่งออกย่อยได้อีกหลายประเภทรวมทั้งบางจำพวกก็เรียกตามชื่อเรียกของส่วนประกอบหลักในยา
การใช้ยาลดกรด
ก่อนจะมีการใช้ยาทุกคราวควรจะแจ้งหมอหรือเภสัชกรให้รู้หากเคยมีประวัติการแพ้ยา มีโรคประจำตัวเดิม หรือกำลังใช้ยา สมุนไพร และวิตามินเสริมตัวใดอยู่ในช่วงนั้น เพื่อป้องกันการเกิดอาการแพ้ยา ซึ่งคนไข้ควรที่จะใช้ยาภายใต้คำแนะนำของหมอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนป่วยที่เป็นเด็ก พร้อมทั้งอ่านฉลากอย่างถี่ถ้วนก่อนที่จะมีการใช้ยา เพราะว่ายาลดกรดแต่ละจำพวกมีปริมาณการกินและก็ส่วนประกอบออกฤทธิ์ต่างกัน ซึ่งยาประเภทนี้ควรจะใช้ในช่วงเวลาที่มีอาการหรือคาดว่าน่าจะเกิดอาการขึ้น โดยกินพร้อมอาหาร หลังอาหารโดยทันที หรือก่อนนอน เพื่อประสิทธิภาพสูงสุดของยา หากทานยาแล้วอาการยังไม่ดีขึ้นก็ควรไปพบหมดเพื่อตรวจดูอาการและหาวิธีรักษาที่ถูกทาง
ยาลดกรดออกฤทธิ์อย่างไร
เราเป็นแผลในกระเพาะได้ เนื่องจากมีกรดไหลเกินออกมาในกระเพาะ เวลารับประทานยานี้แล้ว กลไกในการออกฤทธิ์ของยาลดกรดคือการนำความเป็นด่างของยาสะเทินกับกรดในกระเพาะหรือลำไส้เพื่อลดความเป็นกรด เมื่อความเป็นกรดน้อยลงการกัดกร่อนของกรดที่จะก่อให้เกิดแผลหรือการทำให้แผลที่มีอยู่ระคายเคืองจึงน้อยลงแล้วก็ได้ผลสำหรับการบรรเทาอาการ ออกฤทธิ์ลดกรดได้ในทันที โดยปกติเวลาคุณไปพบแพทย์ ยากลุ่มนี้จึงเลือกนำมาใช้บำบัดรักษาอาการได้กับทุกกลุ่มอาการ เป็นยาที่เลือกใช้เป็นตัวแรก ๆ ได้ผลลัพธ์ที่ดีก็จริงแต่ว่าต้องใช้ให้เป็นด้วยค่ะ
ข้อควรคำนึงในการใช้ยาลดกรด
ยาลดกรดที่มีในท้องตลาดบ้านเรามีหลากหลายชนิดซึ่งแต่ละชนิดมีคุณสมบัติเด่นและด้อยแตกต่างกันออกไปแล้วแต่สูตร และยาลดกรดในกระเพาะอาหารมีส่วนผสมของอะไรบ้างและมีข้อควรระวังในการใช้อย่างไรเราไปดูกันเลยค่ะ
- ยาลดกรดที่มีส่วนผสมของสารประกอบของ อลูมิเนียมไฮดรอกไซด์ (aluminium hydroxide, AlOH3) เป็นยาที่ใช้กันแพร่หลายที่สุด เพราะว่าเป็นยาที่ดูดซับได้น้อยมากหรือไม่ได้เลย (Nonsystemic antacids) ไปออกฤทธิ์โดยการยับยั้งความเป็นกรด ชนิดน้ำออกฤทธิ์ได้เร็วกว่าแบบเป็นเม็ด
ข้อพึงระวังของยาที่มีส่วนประกอบของ อะลูมิเนียมฮัยดร๊อกไซด์ ชอบทำให้ท้องผูก และสามารถยับยั้งการดูดซึมของยาพวก เตตราซัยคลีน ยาพวกแอนตี้โคลิเนอร์จิค, บาร์บิตูเรท, ดิจ๊อกซิน, ควินีน, และก็ควินิดีน จึงไม่สมควรใช้ร่วมกับยาชนิดนี้
- ยาลดกรดที่มีส่วนผสมของสารประกอบของ แมกนีเซียมไฮดรอกไซด์ (magnesium hydroxide, MgOH2) แมกนีเซียมไตรซิลิเกต (magnesium trisilicate) หรือแมกนีเซียมคาร์บอเนต (magnesium carbonate, MgCO3) ยาสองประเภทนี้มักใช้เป็นสูตรผสมคู่กัน โดยจัดเป็นยาลดกรดที่ดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดได้น้อย ออกฤทธิ์เฉพาะที่กระเพาะจึงไม่รบกวนสมดุลกรด-ด่างภายในร่างกาย โดยอลูมิเนียมไฮดรอกไซด์ทำให้เกิดการท้องผูกได้ และแมกนีเซียมไฮดรอกไซด์มีผลทำให้เกิดอาการท้องร่วงได้ ฉะนั้นเมื่อใช้เป็นสูตรผสมกินด้วยกันจึงส่งผลต่อระบบขับถ่ายน้อย อลูมิเนียมไฮดรอกไซด์อาจนำมาใช้สำหรับการลดปริมาณฟอสเฟตในเลือดในคนไข้โรคไต
ในขณะที่แมกนีเซียมไฮดรอกไซด์ควรมีข้อพึงระวังการใช้ในคนไข้โรคไต ดังนั้นยาที่เป็นสูตรผสมของยาสองประเภทนี้จึงไม่สมควรใช้ในคนไข้โรคไต ยาในกลุ่มนี้เช่น แอนตาซิล (Antacil) มาล็อกซ์ (Maalox) อะลัมมิลค์ (Alum milk)
- ยาลดกรดที่มีส่วนผสมของสารประกอบของ โซเดียมไบคาร์บอเนต (sodium bicarbonate, NaHCO3) หรือโซดาไม่นท์ (sodamint) โซเดียมไบคาร์บอเนตเป็นยาลดกรดชนิดออกฤทธิ์เร็ว แต่ว่ามีฤทธิ์สำหรับการรักษาสั้น การใช้ยานี้สิ่งที่ต้องระวัง คือ คุณสมบัติของยาซึ่งสามารถดูดซับผ่านกระเพาะไปสู่กระแสเลือดได้จึงอาจทำให้เลือดและปัสสาวะเกิดสภาวะเป็นด่างมากกว่าปกติ รวมถึงการมีโซเดียมมากเกิดในกระแสเลือดได้ จึงเหมาะสมที่จะใช้สำหรับการบรรเทาอาการกรดเกินหรือการระคายเคืองทางเดินอาหารเมื่ออาการกำเริบ แต่ไม่เหมาะสมสำหรับการใช้บ่อย ๆ เพื่อควบคุมภาวะความเป็นกรด นอกจากยานี้จะใช้เพื่อการลดกรดในทางเดินอาหารแล้ว ยังอาจพบการใช้โซเดียมไบคาร์บอเนตสำหรับการควบคุมสภาวะความเป็นกรดในเลือดในคนไข้โรคไตอีกด้วย
- ยาลดกรดที่มีส่วนผสมของสารประกอบของ แคลเซียมคาร์บอเนต (calcium carbonate, CaCO3) แคลเซียมคาร์บอเนตให้ฤทธิ์สำหรับการรักษาและออกฤทธิ์ได้เร็วระดับปานกลาง ยานี้อาจมีผลทำให้ท้องผูกได้
ยาลดกรดในกระเพาะ เป็นยาที่ช่วยให้อาการของโรคทุเลาลงและสำหรับคนที่กำลังมีอาการอาจจะช่วยรักษาให้หายได้ แต่สำหรับคนที่เป็นโรคกระเพาะเรื้อรังอาจจะช่วยในการบรรเทาอาการปวดเท่านั้นทางที่ดีคนที่เป็นโรคกระเพาะแบบรุนแรงแนะนำให้รักษากับหมอเฉพาะทางจะดีที่สุด
